ANKARA / ÖZEL HABER

Tasavvuf Görünümlü Yapının Arkasında Kürt Milliyetçiliği mi Yatıyor?

Son yıllarda Türkiye’de hızla yaygınlaşan ve “maneviyat” vurgusuyla sempatik bir imaj çizen Haznevi Tarikatı, şimdi çok daha farklı bir tartışmanın merkezinde. Suriye’nin Kamışlı bölgesinden doğup Türkiye’ye uzanan bu dini yapı, sadece zikir halkalarıyla değil, etnik ve siyasi bağlantılarıyla da gündeme geliyor.

Köklerini Nakşibendi- Halidi geleneğine dayandıran Haznevi Tarikatı, dini kisveyle Kürt milliyetçiliğini meşrulaştırmakla suçlanıyor. Tarikatın, İslami değerleri arka plana iterek Kürt kimliğini ön plana çıkardığı iddiaları, özellikle son dönemde sosyal medya ve analiz platformlarında geniş yankı buldu.

Mazlum Abdi ile Omuz Omuza: Tarikat mı, Siyasi Temsilcilik mi?

Tarikat mensuplarının, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi ile verdiği pozlar ve yapılan açıklamalar, yapının siyasi pozisyonunu daha da netleştiriyor. Haznevi liderlerinden Şeyh Maşuq Haznevi’nin, Abdi ile yaptığı görüşmede “Umudumuz var, tarih yazıyoruz” ve “ABD, Rojavalı Kürtlerin kaderini kendilerinin belirleyeceğini garantiledi” ifadelerini kullandığı öne sürülüyor. Bu açıklamalar, tarikatın sadece dini değil, etnik-siyasi bir aktör olduğu yönündeki eleştirileri güçlendiriyor.

Türkiye’de Algı Ayrışması: Dindar Çevreler Yanılıyor mu?

Türkiye’de bazı muhafazakâr çevreler, Haznevi Tarikatı’nı “ahlaklı, edepli, sevgi temelli” bir yapı olarak görüyor. Ancak bu sempati, yapının ideolojik yönünü görmezden gelen tehlikeli bir yanılgıya dönüşebilir. Tarikatın bazı şeyh ve vaizlerinin PKK/YPG çizgisine yakın durduğu, İslam kardeşliği yerine etnik kimliği kutsadığı yönünde iddialar paylaşılıyor. Kimileri tarikatı, “PKK’ya dini taban oluşturmaya çalışan bir araç” olarak tanımlarken; bazı Kürt aktivistler ise “Kürt milli davasının manevî öncüsü” olarak sahipleniyor.

Tasavvuf mu? Ayrılıkçı Propaganda mı?

Haznevi Tarikatı’nın, Halid-i Bağdadi’nin birleştirici mirasından uzaklaşıp, Kürt milliyetçiliğini tasavvufi bir örtüyle pazarladığı iddiaları güçleniyor. Bazı yorumcular, bu yapının dinî kisve altında etnik ayrılıkçılığa meşruiyet kazandırmaya çalıştığını savunuyor.Analizlerde, tarikatın “Kürt birliği ve bağımsızlığını savunduğu” ifade edilerek, bu söylemin İslam ümmeti ve kardeşlik ilkesine aykırı olduğu vurgulanıyor.

Bölgesel Denklem: SDG-Anlaşması ve Haznevi’nin Konumu

10 Mart 2025’te, Şam yönetimi ile SDG arasında imzalanan anlaşma, Suriye’de Kürt halkına siyasi haklar tanırken, SDG’nin Suriye ordusuna entegre edilmesini içeriyor. Ancak, aynı günlerde Mazlum Abdi’nin, PKK lideri Abdullah Öcalan’ın silah bırakma çağrısını reddetmesi, bölgede gerilimi yeniden tırmandırdı. Bu karmaşık denklemin içinde Haznevi Tarikatı’nın yer alması, yapının siyasi bir aktör mü yoksa dini bir cemaat mı olduğu sorusunu daha da kritik hale getiriyor.

Dini Görünümlü Etnik Siyaset Alarmı mı?

Haznevi Tarikatı’nı sadece bir tasavvuf hareketi olarak görmek, tehlikeli bir eksik okuma olabilir. Tarikatın, Kürt milliyetçiliğini mistik bir dil aracılığıyla topluma pazarladığı ve bu yolla etnik ayrışmayı derinleştirdiği yönündeki iddialar, Türkiye açısından sosyopolitik bir alarm zili olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, dindar çevreleri ideolojik romantizmden uzak durmaya, bu yapının gerçek niteliğini daha soğukkanlı bir şekilde sorgulamaya davet ediyor.

HAZNEVİ TARİKATI: GÜNEYDOĞU’DA MANEVİ GÜÇ MÜ, SİYASİ AKTÖR MÜ?

Suriye kökenli Haznevi Tarikatı, Türkiye’nin Güneydoğu’sunda dini bir hareketten fazlası mı?

Mardin’den Gaziantep’e, Şanlıurfa’dan Hatay’a uzanan bu yapının etkisi, etnik ve siyasi tartışmaların gölgesinde büyüyor. Tarikatın külliyeleri, medreseleri ve bağlantıları, dini kisve altında başka bir ajandayı mı gizliyor?

Güneydoğu’nun Manevi Haritası: Haznevi’nin Kaleleri

Nakşibendi-Halidiye geleneğine dayandığını iddia eden Haznevi Tarikatı, Türkiye’de özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde derin kökler salmış durumda. Suriye’nin Kamışlı bölgesindeki Hazne köyünden doğan bu yapı, sınır illerinde hem dini hem sosyal bir güç olarak yükseliyor. Peki, tarikatın asıl hâkim olduğu bölgeler nereler?

· Mardin: Tarikatın kalbi burada atıyor. İdil’e bağlı Bahine köyü, Şeyh Ahmed Haznevi’nin doğduğu yer olarak tarikatın manevi merkezi. Medreseler ve zikir törenleriyle Mardin, tarikatın en güçlü kalesi.

· Şanlıurfa: Suriye sınırındaki bu il, tarikatın Kürt nüfus arasında geniş bir taban bulduğu merkezlerden. Dini etkinlikler, mürit toplama faaliyetlerinin omurgasını oluşturuyor.

· Gaziantep: Tarikatın tartışmalı yükselişi burada dikkat çekiyor. Şehitkamil’deki 67 bin metrekarelik devasa külliye, tarikatın ekonomik ve siyasi gücünün göstergesi. Ancak Alevi köylerine yakınlığı, yerel halkta kaygı yaratmış durumda.

· Hatay: Sınırın ötesindeki bağlar, Hatay’ı tarikatın stratejik noktalarından biri yapıyor. Zikir törenleri ve dini etkinlikler, burada da yoğun.

· Batman ve Kilis: Bu illerde de tarikat, Kürt toplumu arasında etkili. Medrese ağları ve dini toplantılarla varlıklarını güçlendiriyorlar.

Külliye Tartışması: Maneviyat mı, Güç Gösterisi mi?

Gaziantep’teki dev külliye, Haznevi Tarikatı’nın sadece dini bir hareket olmadığını gösteren en çarpıcı örnek. 67 bin metrekarelik alanda yükselen bu yapı, iş adamları ve yerel siyasetçilerin desteğiyle inşa ediliyor. X platformunda “Taliban şehri” benzetmeleriyle anılan külliye, Alevi köylerine yakınlığı nedeniyle gerilim yaratıyor. Tarikatın “İlim ve İrfan” dergisi aracılığıyla Türkiye genelinde 39 noktada temsilcilik kurması, örgütlenme ağının ne denli geniş olduğunu gözler önüne seriyor.

Etnik ve Siyasi Gölge: Kürt Milliyetçiliği mi?

Haznevi Tarikatı’nın Güneydoğu’daki etkisi, sadece zikir halkalarıyla sınırlı değil. Sosyal medyada dolaşan iddialar, tarikatın Kürt milliyetçiliğini dini bir kisveyle desteklediğini öne sürüyor. Suriye’deki SDG bağlantıları ve tarikat liderlerinin Mazlum Abdi ile görüntüleri, bu iddiaları güçlendiriyor. Acaba Haznevi, İslam kardeşliğinden uzaklaşıp etnik bir ajandaya mı hizmet ediyor?

Dini Görünüm Altında Yeni Bir Denklem

Haznevi Tarikatı, Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep, Hatay, Batman ve Kilis’te dini bir hareketten çok daha fazlası. Külliyeler, medreseler ve siyasi bağlantılar, bu yapının bölgesel dinamiklerde nasıl bir rol oynadığını sorgulatıyor. Türkiye, bu tarikatın yükselişini sadece manevi bir hareket olarak mı okuyacak, yoksa etnik-siyasi bir alarm zili olarak mı değerlendirecek? Sorular çoğalırken, yanıtlar için gözler Güneydoğu’da.

Kaynaklar:

· X Platformu kullanıcı paylaşımları

· “İlim ve İrfan” dergisi

· Bağımsız haber kaynakları