İznik Gölü Alarm Veriyor: Kuraklık ve Sanayi Tehdidi Altında Bir Doğal Miras
Bursa, 22 Eylül 2025 – Türkiye’nin beşinci büyük doğal gölü ve Marmara Bölgesi’nin incisi olan İznik Gölü, tarihinin en kritik dönemlerinden birini yaşıyor. Küresel ısınma, yetersiz yağışlar ve sanayi tesislerinin kontrolsüz yeraltı suyu çekimi, gölün su seviyesini yüzlerce yılın en düşük noktasına, 82,71 metreye kadar düşürdü. Bu dramatik düşüş, tarımsal sulamayı durdururken, bölgedeki sanayi tesislerinin, özellikle Cargill ve Gemlik Gübre gibi firmaların, gölden ve yeraltı sularından yüksek miktarda su çekmeye devam etmesi büyük tepki çekiyor.
Gölün Çığlığı: Su Seviyesi Kritik Eşiğin Altında
Devlet Su İşleri (DSİ) verilerine göre, İznik Gölü’nün minimum işletme kotu 83,30 metre olmasına rağmen, 28 Şubat 2025 itibarıyla su seviyesi 82,80 metreye geriledi. Bu durum, gölden su çeken pompaların işlevsiz hale gelmesine ve 16 bin 28 hektarlık tarım arazisine sulama suyu sağlanamamasına neden oldu. 2022’de %16, 2023’te %40 ve 2024’te %30 oranında su kaybı yaşayan göl, buharlaşma ve yetersiz yağışlar nedeniyle yıllık 65 milyon metreküp su açığıyla karşı karşıya. Bilim insanları, gölün su seviyesinin 1978’den beri düştüğünü ve iklim değişikliğinin bu durumu daha da kötüleştireceğini belirtiyor.
Çiftçiye Yasak, Sanayiye Serbest mi?
İznik Gölü’nden tarımsal sulama tamamen durdurulurken, sanayi tesislerinin su kullanımına herhangi bir kısıtlama getirilmemesi büyük tartışma yarattı. CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, konuyu Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne taşıyarak, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a sanayi tesislerinin su kullanımına ilişkin sorular yöneltti. Sarıbal, “Tarımsal sulama yasaklanırken, sanayi tesislerine su tahsis edilmesinin gerekçesi nedir?” diyerek, özellikle yabancı sermayeli fabrikaların gölden su çekmeye devam ettiğini vurguladı.
Bölge halkı ve çevreciler, özellikle Cargill ve Gemlik Gübre gibi sanayi devlerinin gölden ve yeraltı sularından çektiği suyun gölün kurumasına neden olduğunu ifade ediyor. Gemlik Gübre’nin, Marmara Denizi’ne yakın olmasına rağmen soğutma ihtiyaçları için gölden yılda 10 milyon metreküp su çekmesi, gölün ekosistemini tehdit ediyor. DSİ’nin Mart 2025’te Gemlik Gübre’ye su tahsisini durduracağını açıklamasına rağmen, pompa istasyonlarından su çekilmeye devam ettiği iddia ediliyor.
Bölge Halkı ve Çevrecilerden Tepki
İznik Gölü’nün kıyısında yaşayanlar ve çevreciler, gölün sanayi tarafından “hortumlandığını” söylüyor. CHP Orhangazi İlçe Başkanı Berna İl, “Bu göl sanayinin sermayesi değil; balıkların yatağı, zeytin ağaçlarının besinidir. Gölümüzü hortumlamaktan vazgeçin!” diyerek yetkililere seslendi. Bölge halkından Bayram Veli Yaman ise, gölün çekilmesiyle ilçenin simgesi olan iskelenin karada kaldığını belirterek, “İznik Gölü’nün bu hali, hem ekosistemi hem de turizmi tehdit ediyor. Yetkililerden acil önlem bekliyoruz” dedi.
X platformunda da İznik Gölü’nün durumu geniş yankı buldu. Kullanıcılar, gölün çevresindeki fabrikaların su çekimine izin verilmesini eleştirirken, “Koskoca İznik Gölü gözümüzün önünde kuruyor. Karşılığında neler dönüyor?” gibi sorularla tepkilerini dile getirdi.
Çözüm Önerileri ve Gelecek Endişesi
Uzmanlar ve çevreciler, İznik Gölü’nü kurtarmak için acil bir havza yönetim planı hazırlanmasını, sanayi tesislerinin su kullanımının denetlenmesini ve yeraltı suyu çekiminin sınırlandırılmasını talep ediyor. Boğazköy Barajı’ndan göle su aktarılması ve Karsak Boğazı’ndan gelen derelerin yönlendirilmesi gibi projeler üzerinde çalışıldığı belirtilse de, bu önlemlerin yeterli olup olmayacağı tartışma konusu.
İznik Gölü, sadece bir su kaynağı değil, aynı zamanda binlerce yıllık bir doğal ve kültürel miras. Gölün kuruması, bölgedeki tarımı, turizmi ve ekosistemi geri dönüşü olmayan bir şekilde etkileyebilir. Eğer acil önlemler alınmazsa, İznik Gölü’nün kaderi, tamamen kuruyan Umriye Gölü gibi olabilir.
Su yoksa hayat da yok! İznik Gölü’nü kurtarmak için harekete geçme zamanı.
Kamu Haber: İznik Gölü’nün su seviyesinin kritik düşüşte olduğu, fabrikaların su çekimiyle bataklık oluştuğu belirtiliyor. Turizmci Ali Karaman: “İznik Gölü yoksa İznik de yoktur.”
Kütahya’nın Sesi Gazetesi: Fabrikaların kuraklığa rağmen su çektiği, ekosistem ve turizmin tehdit altında olduğu vurgulanıyor.
Line Haber: Fabrikaların su çekimiyle gölün bataklığa dönüştüğü, damlama sulama ve kontrol önerileri yer alıyor.
Söz Sakarya: Türkiye’nin 5. büyük gölünün kuruduğu, iskelelerin karada kaldığı, sanayi kullanımının eleştirildiği belirtiliyor.
Yorumlar kapalı.