Siyasi Bir Misilleme mi?
Gutsul’un hapis cezası, Moldova’nın Avrupa Birliği (AB) yanlısı hükümetinin muhalif sesleri susturma çabasının bir parçası olarak görülüyor. Gutsul, Rusya ile yakın ilişkileri ve Moldova’nın AB entegrasyonuna karşı duruşuyla biliniyor. Moldova Yolsuzlukla Mücadele Savcılığı, 2019-2022 yılları arasında Gutsul’un, yasaklanan Şor Partisi aracılığıyla Rusya’dan yasa dışı fon aktardığını iddia ediyor. Ancak Gutsul, bu suçlamaları “uydurma” ve “siyasi motivasyonlu” olarak nitelendirerek reddediyor. Mahkeme sürecinde somut delillerin eksikliği, eski Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yargıcı Stanislav Pavlovsky gibi isimler tarafından da eleştirildi. Pavlovsky, davayı “kanıt olmadan mahkûm etme girişimi” olarak tanımladı.
Gagauz Özerk Yeri, Moldova’nın güneyinde, çoğunlukla Türk kökenli Gagauzların yaşadığı bir bölge. Gutsul’un Mayıs 2023’te Şor Partisi’nin adayı olarak seçilmesi, merkezi hükümetle özerk bölge arasında zaten gergin olan ilişkileri daha da kötüleştirdi. Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu’nun, Gutsul’u “bir suç örgütü için çalıştığı” gerekçesiyle kabineye almama kararı, bu gerilimin açık bir göstergesi. Sandu’nun AB ve NATO yanlısı politikaları, Gagauzların Rusya ile tarihsel ve kültürel bağlarını koruma çabalarına ters düşüyor. Gutsul’un hapis cezası, bu bağlamda, muhalif liderleri sindirme ve Gagauz özerkliğini zayıflatma stratejisinin bir parçası olarak okunabilir.
Rusya’nın Tepkisi ve Ankara’nın Sessizliği
Rusya, Gutsul’a verilen cezayı sert bir şekilde kınadı. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, kararı “siyasi bir karar” olarak nitelendirirken, Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Moldova’yı “Brüksel’in anti-değerlerini” uygulamakla suçladı. Zaharova, “Brüksel, çalışkan bir ülkeden liberal bir diktatörlük yaratıyor” diyerek, AB’nin Moldova üzerindeki etkisini eleştirdi. Rusya Federasyon Konseyi Başkanı Valentina Matviyenko ise, Gutsul’un iki küçük çocuk annesi olduğuna dikkat çekerek, cezanın “insanlık dışı” olduğunu belirtti ve uluslararası insan hakları örgütlerini harekete geçmeye çağırdı.
Peki, Ankara’nın bu konudaki sessizliği ne anlama geliyor?
Gagauz Türkleri, Türk dünyasının ayrılmaz bir parçası. Gutsul’un haksız yere hapse mahkûm edilmesi, sadece Moldova’daki Türk azınlığın haklarına değil, aynı zamanda Türk dünyasının birliğine yönelik bir saldırı olarak görülebilir. Ancak Türkiye, bu olay karşısında resmi bir tepki göstermekten kaçınıyor. Bu sessizlik, Türk dış politikasında önceliklerin yeniden sorgulanmasını gerektiriyor. Türk dünyasının haklarını savunma iddiasındaki bir ülkenin, Gagauz Türklerinin liderine yönelik bu açık adaletsizlik karşısında suskun kalması, hem bölge halkında hayal kırıklığı yaratıyor hem de Türkiye’nin bölgesel etkisini zayıflatıyor.
Demokrasiye Darbe, Özerkliğe Tehdit
Gutsul’un hapis cezası, Moldova’da muhalefete yönelik sistematik bir baskının parçası. Mahkeme binası önünde toplanan binlerce Gagauz, kararı protesto ederek Moldova hükümetini özerk bölgeye baskı uygulamakla suçladı. Eski AGİT yetkilisi Dr. Marco Marsili, cezanın Moldova’nın demokrasisine “ağır bir darbe” vurduğunu ve Gutsul’un “siyasi bir sembol” haline geldiğini belirtti. Marsili, cezanın, yaklaşan parlamento seçimleri öncesinde muhalefeti korkutma amacı taşıdığını vurguladı.
Gagauzların özerkliği, 1994’te Moldova Anayasası’yla tanınmış olsa da, merkezi hükümetin bu özerkliği fiilen kısıtlamaya çalıştığı biliniyor. Gutsul’un Rusya ile ilişkileri ve Moldova’nın AB’ye entegrasyonuna karşı çıkışı, onu Kişinev için bir “tehdit” haline getirdi. Ancak bu tehdit algısı, hukuki değil, siyasi bir temele dayanıyor. Gutsul’un avukatları, mahkemenin delilleri incelemeden karar verdiğini ve sürecin hukuka aykırı olduğunu savunuyor. Bu durum, Moldova’nın hukuk devleti ilkesinden uzaklaştığını ve AB’nin bu otoriterleşmeye göz yumduğunu gösteriyor.
Adalet İçin Mücadele
Yevgeniya Gutsul, Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, “Bu karar adaletle ilgili değil, siyasi bir misilleme. Bugün ben hapisteyim, yarın hükümeti eleştiren herkes hapse atılabilir,” diyerek kararın Moldova’daki demokratik sisteme zarar verdiğini ifade etti. Gutsul, mücadele etmekten vazgeçmeyeceğini ve temyize gideceğini duyurdu. Onun bu kararlılığı, Gagauz halkının özerklik ve kimlik mücadelesinin sembolü haline geldi.
Moldova’nın NATO ve AB güdümündeki politikaları, Gagauz Türklerinin haklarını ve özerkliğini tehdit ediyor. Ankara’nın bu konuda sessiz kalması, Türk dünyasının dayanışma ruhuna gölge düşürüyor. Gagauz Türklerinin liderine yönelik bu adaletsizlik, sadece Moldova’nın değil, uluslararası toplumun da vicdanını sorgulaması gereken bir mesele. Türkiye, Türk dünyasının bir parçası olan Gagauzlara sahip çıkmalı ve bu haksız karara karşı sesini yükseltmelidir. Aksi takdirde, sessizlik, sadece Moldova’daki otoriterleşmeye değil, Türk dünyasının birliğine de zarar verecektir.
Kaynaklar
https://tass.com/world/1825659
https://sputniknews.com/20250805/moldova-gagauz-leader-sentenced
Yorumlar kapalı.