Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi yıllardır “güvence” adıyla anlatıldı. “SGK çatısı altında herkes eşit, herkes koruma altında” denildi. Ama artık o çatı çökmüş durumda. Bugün milyonlarca insan, o enkazın altında nefes almaya çalışıyor.
Randevu Krizi: Vatandaşın İlk Yenilgisi
Hastalanan bir vatandaşın ilk durağı MHRS sistemi. Teoride basit: İnternete girilecek, randevu alınacak, muayene olunacak. Peki pratikte ne oluyor?
Ekran karşısında saatlerce bekleyen vatandaş tek bir cümleyle karşılaşıyor: “Uygun randevu bulunmamaktadır.”
Kimi branşlarda aylar sonrasına sıra veriliyor. Kimi branşlarda ise hiç randevu açılamıyor. Hastane var ama sıra yok. Doktor var ama sistem yok. Sağlık hakkı kâğıt üzerinde var, ama vatandaş için yok.
Hastalık beklemez. Ağrı beklemez. İnsan hayatı beklemez. Ama SGK çatısı altında vatandaş beklemeye mecbur bırakılıyor.
Özel Hastaneler: Çaresizliğin Faturasını Kesiyor
Randevu bulamayan vatandaş çaresizce özel hastaneye yöneliyor. SGK anlaşmalı denilen özel hastaneler, aslında vatandaşa kapıyı açarken diğer eliyle cebine uzanıyor. “Fark ücreti” adı altında alınan paralar, yasal sınırların çok üzerinde. Basit bir muayene yüzlerce liraya mal oluyor. Tetkikler binlerce liraya ulaşıyor. Vatandaş SGK’lı olsa da, fark ücretleri altında eziliyor.
Yani devletin “güvence” diye anlattığı sistem, özel sektörün kasasını dolduruyor.
Emekli: Yılların Alın Terine İhanet
Bir emeklinin 30 yıl boyunca ödediği primin karşılığı nedir? Onurlu bir yaşam, güvenli bir sağlık hizmeti… Oysa bugün tablo tam tersi.
Emekli maaşını daha cebine koymadan mutfak masrafına, faturalara ayırıyor. Hastalandığında devlet hastanesinde sıra bulamıyor, özel hastanede fark ücreti ödemek zorunda kalıyor.
Yani ömrü boyunca devletine hizmet etmiş, primini yatırmış bir vatandaş, ömrünün en zayıf anında çaresizlikle baş başa bırakılıyor.
Çalışan: Prim Ödüyor, Karşılığını Alamıyor
Bugün Türkiye’de çalışan milyonlarca insanın maaşından her ay SGK primi kesiliyor. Peki karşılığında ne alıyorlar?
Randevu krizi, fark ücretleri, bitmeyen çile… Alın teriyle ödediği prim, hizmet olarak geri dönmüyor. Çalışan, “Ben bu primleri kime ödüyorum?” diye sormakta haklı.
Sosyal Devlet Nerede?
Sosyal devletin görevi vatandaşını korumaktır. Sosyal devlet, “Parası olan hızlı tedavi olsun, olmayan beklesin” diyemez. Ama bugün sağlık sisteminde açıkça görüyoruz:
- Parası olan özel hastanede tedavi oluyor.
- Parası olmayan aylarca bekliyor, hastalığını ilerletiyor.
Bunun adı sosyal güvence olamaz. Bunun adı sosyal devlet hiç olamaz.
SGK’nın Çöküşü, Sosyal Devletin Çöküşüdür
Bugün SGK’nın çöktüğünü konuşuyoruz ama aslında çöken sadece bir kurum değil. Çöken, vatandaşın güven duygusu. Çöken, sosyal devlet anlayışının temeli. Bir ülkede sağlık hizmetine ulaşamayan, tedavi olamayan, emekliliğinde bile güvence bulamayan vatandaş varsa, orada “güvence” kelimesi anlamını yitirmiş demektir.
Ne Yapmalı?
Artık günü kurtaran açıklamalar değil, köklü çözümler gerekiyor:
- Fark ücretleri denetlenmeli: Özel hastaneler vatandaşı sömürmekten vazgeçmeli, yasa dışı ücretler ağır yaptırımla engellenmeli.
- MHRS gerçek bir sisteme dönüşmeli: Randevu sistemi vatandaş için eziyet olmaktan çıkarılmalı. İptal edilen randevular anlık olarak vatandaşa sunulmalı.
- Emekli korunmalı: Yıllarca prim ödemiş bir vatandaşın sağlık hizmeti ücretsiz olmalı. Emeklilere pozitif ayrımcılık uygulanmalı.
- Kamuya yatırım yapılmalı: Hastane kapasitesi, doktor ve sağlık personeli sayısı artırılmalı. SGK, özel sektöre bağımlı olmaktan kurtarılmalı.
SGK bir zamanlar vatandaş için güvenli bir çatıydı. Bugün o çatı çöktü ve altında kalan yine vatandaş oldu.
Ama unutmayalım: Çatıyı onarmak mümkün. Yeter ki devlet, vatandaşını gerçekten “müşteri” değil, “hak sahibi” olarak görsün. Aksi halde, SGK enkazının altında sadece vatandaş değil, sosyal devlet anlayışının kendisi de kalacak.
Yorumlar kapalı.