BAĞIMSIZ DEĞİL, BAĞLANTILI
Kamuoyuna “yerli ve millî sosyal medya” olarak tanıtılan Next Sosyal uygulamasıyla ilgili ortaya çıkan gerçekler hem teknoloji camiasında hem de kamuoyunda ciddi soru işaretlerine neden oldu. Uygulamanın arkasındaki yazılım alt yapısı incelendiğinde, ne “yerli” ne de “millî” nitelik taşıdığı açıkça görülüyor.
ALTYAPI ALMAN, YAZILIMCI RUS YAHUDİ
Next’in sosyal medya altyapısı, Almanya merkezli açık kaynaklı Mastodon projesini temel alıyor. Projenin geliştiricisi ise Almanya’da yaşayan Rus Yahudisi Eugen Rochko. Sistemin bağımsızlığı bir yana, içerik trafiği Avrupa merkezli sunucular üzerinden sağlanıyor. Yani kullanıcıların verileri aslında Avrupa’nın elinde.
Mastodon’un resmi blog sayfasında yayımlanan açıklamalarda “şehir meydanı halkın olmalı” vurgusu yapılsa da sistem tamamen Almanya’da geliştirilen ve denetimi Batı Avrupa’da tutulan bir protokol etrafında çalışıyor. Türkiye’den erişilen bu “sözde yerli” uygulama, teknik olarak federatif yapılar üzerinden Alman denetiminde çalışıyor.
LİSANS HAKLARI YOK SAYILDI
Next’in sadece arayüzü değiştirilen bir Element (Matrix) kopyası olduğu ortaya çıktı. Matrix protokolüne bağlı Elements uygulamasının AGPL-3 lisanslı açık kaynak kodları, izinsiz biçimde kullanılarak “kendi geliştirdik” şeklinde lanse edildi. Ancak AGPL lisansına göre bu kodların kullanımı, kaynak kodunun açıkça paylaşılması ve orijinal projeye atıf yapılması koşuluna bağlı. Next, bu koşulların hiçbirine uymadı. Üstelik uygulama kendi sunucularını bile kullanmıyor; kullanıcı verileri matrix.org ve vector.im gibi yurtdışı merkezli resmi sunuculara yönlendiriliyor.
Mastodon ekibi de 8 Temmuz’dan bu yana bu ihlaller konusunda Türk yetkililere ulaşmaya çalışıyor. Ancak yetkililerden ya da uygulama geliştiricilerinden herhangi bir yanıt alınamadı. Son olarak Mastodon, sosyal medya platformu X üzerinden doğrudan Selçuk Bayraktar’a seslendi: “Selçuk Bey, bir DM atar mısınız?”
“BİZ YAPTIK” YALANI
Matrix protokolü ve Mastodon gibi projeler, açık kaynak ruhu üzerine inşa edilmiş topluluk girişimleridir. Bu projeleri olduğu gibi kopyalayıp, kaynak kodları gizleyerek, logo ve arayüz değiştirip “biz yaptık” demek açıkça etik dışıdır. Üstelik bu tür davranışlar açık kaynak topluluğunun temel felsefesi olan şeffaflık ve kolektif gelişim ilkesine terstir.
En nihayetinde, DENETİM YİNE BATI’DA
Kısacası, Next Sosyal “yerli ve millî” değil; Alman altyapılı, Batı lisans ihlaliyle kurgulanmış, kullanıcının verisini Avrupa sunucularına taşıyan, açık kaynak ruhuna aykırı bir kopya uygulamadır.
Kamuoyuna “milli alternatif” diye sunulan bu yapı, aslında Batı denetiminin farklı bir yüzüdür. Gerçek millîlik, sadece bayrak asmakla değil, şeffaflıkla, emeğe saygıyla, teknolojik bağımsızlıkla sağlanır.
Not: Kullanıcılar, lisans ihlali barındırmayan orijinal Mastodon’un resmi istemcilerini kullanabilir. Performans farkı olmadan, hem açık kaynak etik ilkelerine uygun hem de daha güvenilir bir deneyim mümkün.
https://blog.joinmastodon.org/2025/01/the-people-should-own-the-town-square
Yorumlar kapalı.